(c) Bart Dewaele
De inval van Rusland in Oekraïne stelt Europa voor een herculestaak: hoe kunnen we zo snel mogelijk onafhankelijk worden van de Russische energie-invoer?
Het is een goede zaak dat de Europese Unie en haar lidstaten al eerste ideeën ontwikkelen. Duitsland wil meerdere terminals bouwen om vloeibaar gas aan land te brengen. Vlaanderen streeft naar een verstandige energiemix, met een voorkeur voor hernieuwbare en koolstofarme energiebronnen.
Hoe noodzakelijk en belangrijk strategische keuzes op nationaal en Europees niveau ook zijn, er is meer voor nodig om Rusland als energieleverancier overbodig te maken. De ware kracht van Europa ligt in zijn sterke regio's, vooral in regio's die, zoals Vlaanderen en Noordrijn-Westfalen, eigen wetgevende bevoegdheden en manoeuvreerruimte hebben.
Vlaanderen is goed voor 60 procent van de Belgische bevolking, voor 70 procent van het bruto binnenlands product, en voor meer dan 80 procent van de export. Met amper 6,6 miljoen inwoners is Vlaanderen een wereldspeler. Het land heeft de op drie na hoogste arbeidsproductiviteit ter wereld. ‘s Werelds eerste lokale bus op waterstof wordt in Vlaanderen geproduceerd. En dankzij Vlaanderen is België volgens het Europees Octrooibureau een van de tien koplopers voor octrooiaanvragen.
Industrieel hart
Noordrijn-Westfalen is voor Duitsland wat Duitsland is voor de EU: de meest bevolkte deelstaat, het industriële hart en de economische motor. Noordrijn-Westfalen is ook de energiestaat nummer één in Duitsland. Nergens wordt meer energie geproduceerd en verbruikt dan daar.
Vlaanderen en Noordrijn-Westfalen zijn elk op zich van betekenis, en nog meer in het grensoverschrijdende netwerk van de Beneluxregio. De centrale vervoersas van het continent loopt van de havens van Antwerpen en Rotterdam naar Duisburg, de grootste binnenhaven van Europa. De grootstedelijke gebieden Antwerpen en Rotterdam vormen samen met de Noordrijn-Westfaalse Rijnspoorlijn de grootste chemische regio ter wereld.
Wanneer de Vlaamse en Noordrijn-Westfaalse regering op 29 maart in Düsseldorf bijeenkomen voor een gezamenlijke kabinetszitting, zullen wij als sterke regio's de energietransitie leiden en een energiepact sluiten dat Europa minder afhankelijk moet maken van de invoer van Russische energie. Wij streven naar een energie- en klimaatpact dat vier actieterreinen omvat.
1. Vloeibaar aardgas (lng). Vlaanderen beschikt over een lng-terminal in de haven van Antwerpen-Brugge, die aangesloten is op het grensoverschrijdende gaspijpleidingennet. Dat betekent dat er al een rechtstreekse verbinding met Noordrijn-Westfalen bestaat die we kunnen gebruiken, vooral omdat Zeebrugge nog vrije capaciteit heeft. Bovendien wordt onderzocht hoe de invoer van gas kan worden verhoogd, bijvoorbeeld door infrastructuurmaatregelen.
2. Waterstof. Vlaanderen en Noordrijn-Westfalen zetten even sterk in op waterstof als energiedrager voor een klimaatneutrale toekomst. Tegelijkertijd vullen beide regio's elkaar aan om een sterke eenheid te vormen. Vlaanderen wil zich profileren als Europese draaischijf voor de overslag van duurzame waterstof. Noordrijn-Westfalen en Vlaanderen zien een enorme vraag naar de invoer van waterstof. De invoer van groen gas uit andere werelddelen vermindert de afhankelijkheid van fossiel gas uit Rusland. Beide regio's hebben ook sterke punten op het gebied van onderzoek en innovatie en kunnen baat hebben bij een systematische overdracht van kennis om waterstoftoepassingen in de industrie, het vervoer en de infrastructuur te bevorderen.
3. Elektriciteitsnetten en energieopslag. We moeten onze elektriciteitsnetten intelligenter maken en technologie ontwikkelen om energie op grote schaal op te slaan. Beide zijn essentieel voor meer flexibiliteit en dus stabiliteit in de energievoorziening.
4 CO2. Vlaanderen en Noordrijn-Westfalen willen ook samenwerken op het gebied van koolstofafscheiding, -benutting en -opslag.
De oorlog in Oekraïne dwingt ons een nieuw soort energietransitie in te voeren en vast te houden aan onze doelstellingen voor de bescherming van het klimaat. Hoe sneller we erin slagen de omschakeling van fossiele brandstoffen naar een klimaatneutrale industrie tot stand te brengen, hoe duurzamer we ons kunnen bevrijden van de invoer van energie uit Rusland.
