Jan, iedereen dacht dat jij de volgende Vlaamse minister-president ging worden. Wat is er gebeurd?
Jan Jambon: “Goeie vraag (lacht).
Nee, serieus, bij verkiezingen moet je je altijd met de beste ploeg én in de beste opstelling aan de kiezer presenteren.”
Hoe kijken jullie zelf terug op de eerste federale regeringsdeelname van de N-VA?
Jambon: “Ik denk dat wij echt onze stempel hebben gedrukt. Toen ik vijf jaar geleden minister werd, erfden wij de puinhoop die Elio Di Rupo had achtergelaten. Een slabakkende arbeidsmarkt, weinig nieuwe investeringen en veel te hoge belastingen. Het minste wat je kan zeggen, is dat we dat hebben gekeerd. Met de taxshift en hervorming van de vennootschapsbelasting hebben we onze economie opnieuw zuurstof gegeven.”
Bart De Wever: “Er zijn er die graag de perceptie voeden dat de N-VA aan sociale afbraak doet, en dat de armoede is toegenomen met ons aan de macht. Maar wie heeft het meeste geprofiteerd van de taxshift die Johan Van Overtveldt heeft ingevoerd? De laagste inkomens, die er op jaarbasis een dertiende maand bijkregen.”
Hoger minimumpensioen
Ook na de doorrekening van de kiesprogramma’s door het Planbureau klonk het dat de N-VA de armsten nog verarmt.
Jambon: “Dat is totaal niet correct. De enigen die er in ons programma op achteruitgaan, zijn de langdurig werklozen. Die verliezen in ons model na drie jaar hun werkloosheidsuitkering. Al de rest gaat er opnieuw op vooruit, ook de laagste inkomens.”
De Wever: “Daarnaast willen we het minimumpensioen verhogen. Het kan niet zijn dat iemand die zijn hele leven heeft gewerkt en heeft bijgedragen na zijn pensioen minder overhoudt dan iemand die dat niet heeft gedaan.”
En de begroting?
De Wever: “De begroting? Vlaanderen heeft al jaren een begroting in evenwicht.”
Jambon: “Als Brussel en Wallonië evenveel mensen aan het werk zouden zetten als Vlaanderen, dan zou ook de federale begroting een pak gezonder zijn. Onze sociale welvaartsstaat houdt maar stand als iedereen zijn bijdrage levert. Daarom moet je werken en ondernemen altijd belonen en aantrekkelijker maken dan niet werken. Voor ons moeten mensen eerst bijdragen voordat ze kunnen genieten van onze sociale zekerheid .”
Perfecte nieuwkomers
De regering-Michel struikelde over migratie. Voor sommigen is de N-VA een antimigrantenpartij.
Jambon: “Wij zijn niet tegen migranten, wel tegen een ongecontroleerde migratie waarbij iedereen zomaar kan binnenwandelen. Wij willen zelf kunnen bepalen wie binnen mag en onder welke voorwaarden, zonder het humane aspect uit het oog te verliezen.”
De Wever: “Als de N-VA een antimigrantenpartij is, dan moet je me toch eens uitleggen wat mensen als Assita Kanko, Darya Safai of Zuhal Demir op onze lijsten doen. Zij zijn het perfecte voorbeeld van wat wij verwachten van nieuwkomers: dat ze onze taal leren, onze waarden aanvaarden en aan de slag gaan.”
De rol van Geert Bourgeois
Laten we even naar Vlaanderen kijken. De volgende minister-president erft een welvarend land.
De Wever: “Vlaanderen ís vooruitgang. Onder Geert Bourgeois braken we het ene record na het andere: hoogste export ooit, hoogste aantal werkenden ooit, hoogste aantal toeristische overnachtingen, laagste aantal doden in het verkeer, het meest geïnvesteerd in sociale huisvesting. Ben Weyts hakte de gordiaanse knoop van Oosterweel door en maakte van Vlaanderen de diervriendelijkste regio van gans Europa.”
Jambon: “De volgende minister-president mag alleszins de vorige op zijn twee knietjes danken. Als we het over vooruitgang en de kracht van principes hebben, dan denk ik niet dat we naast de figuur van Geert Bourgeois kunnen kijken. Als je ziet welk onwaarschijnlijk traject onze partij dankzij Geert heeft afgelegd: van eenmansfractie in de Kamer tot de grootste partij van het land en minister-president in de Vlaamse Regering. De rol van Geert Bourgeois daarin is nog veel te onderbelicht.”
Ambitie om te excelleren
Wat zijn de uitdagingen voor Vlaanderen de komende vijf jaar?
De Wever: “Die zijn er meer dan genoeg. Vlaanderen heeft duizenden openstaande vacatures die we moeten zien in te vullen. Binnen België zijn de Vlamingen met een werkzaamheidsgraad van 75 procent misschien wel kampioen, maar dat percentage ligt nog altijd lager dan in onze buurlanden. Ook op het vlak van mobiliteit en in de zorgsector zijn er nog wel wat uitdagingen. En we moeten Vlaanderen verder voorbereiden op de omwenteling naar slimme technologieën.”
Het Vlaamse onderwijs was voorheen een paradepaardje maar is een zorgenkind geworden. Volgens de N-VA gaat het om een gebrek aan ambitie?
De Wever: “Van alle OESO -landen die meedoen aan het driejaarlijkse PISA-onderzoek hebben de Vlaamse vijftienjarigen het laagste ambitieniveau. Maar dat gebrek aan ambitie begint uiteraard bij diegenen die de leerplannen opstellen en daarbij telkens de lat lager leggen.”
Jambon: “Als je van je koepel de instructie krijgt dat je met smileys moet werken in plaats van met punten, of dat je geen kennis of leesvaardigheid meer hoeft te testen, dan blijft dat redelijk onzichtbaar. Maar als er dan een PISA-onderzoek komt dat die kennis en die leesvaardigheid echt test, val je natuurlijk wel door de mand.”
Wat moet er dan anders?
De Wever: “We moeten de klas weer aan de leerkracht geven. Daarnaast moeten we af van het idee dat het welbevinden van een leerling onverenigbaar is met leren en hard werken.”
Jambon: “Ook in ons hoger onderwijs trouwens. Het heeft geen zin dat onze universiteiten hun lat lager leggen omdat studenten die instromen niet klaar zouden zijn.”
Aanslag op Vlaamse middenklasse
De N-VA trekt tijdens de kiescampagne de kaart van de Vooruitgang. Wat moeten we daaronder verstaan?
De Wever: “Vlaanderen móét vooruitgaan. We mogen niet toegeven aan diegenen die vinden dat we het alleen gaan redden als de Vlaming beetje bij beetje de welvaart afbreekt die hijzelf heeft gecreëerd. Als ik zie wat Groen allemaal in zijn programma heeft staan, dan houd ik mijn hart vast.”
Jambon: “Als je de jongste peiling mag geloven, krijgen we aan Franstalige kant een groen-rood front dat luidop droomt van gratis openbaar vervoer en een vierdagenwerkweek. Als die partijen aan de macht komen, draaien ze de herstelbeweging die we onder Michel in gang hebben gezet helemaal terug. En raad eens wie de factuur zal mogen betalen? Maar dat zal niet met ons zijn.”
Hoe groot is de kans op zo’n front?
De Wever: “Als je ziet dat de linkse partijen in Franstalig België samen zo’n zestig procent halen, dan lijkt me dat toch niet zo denkbeeldig. Kristof Calvo van Groen is nog net niet de gordijnen aan het opmeten in de Zestien. Dat zou een aanslag betekenen op de portefeuille van de Vlaamse middenklasse. Dat mogen we niet laten gebeuren. De enige dam tegen een roodgroene belastingtsunami is de N-VA.”
